با معروف ترین صنایع دستی جهان آشنا شوید

صنایع دستی نقش بسیار مهمی در ایجاد درآمد و فرصت‌های شغلی دارد و همچنین به عنوان یک وسیله برای کاهش فقر در سطح جهان شناخته می‌شود. این صنایع نه تنها به حفظ و ترویج سنت‌ها و هنرهای فرهنگی کمک می‌کنند، بلکه برای بسیاری از کشورها، میراث فرهنگی خاص آنها از طریق صنایع دستی حفظ می‌شود.

بدیهی است که صنایع دستی نقش مهمی در ترویج و حفظ فرهنگ و اعتقادات سنتی کشورها دارند. این محصولات دست ساز همچنین تأثیرات طولانی‌مدت امپراتوری‌ها و دوره‌های تاریخی را نیز به تصویر می‌کشند، زیرا هر کشور دارای تولیدات خاص و منحصر به فرد خود در این زمینه است.

با چند مورد از معروف ترین صنایع دستی جهان آشنا شوید:

پرتغال – کاشی‌های آزوله

کاشی‌های آبی و سفید آزوله‌جوی پرتغال به دوران مورها برمی‌گردند. بانک مورها از این گنجینه‌ها محافظت می‌کند و از حامیان و علاقمندان به صنایع دستی کشور خود حمایت می‌کند. گاهی اوقات، آتش نشانی کاشی‌هایی را از ساختمان‌های در معرض خطر جمع‌آوری می‌کند و به بانک تحویل می‌دهد. سپس کارمندان بانک، کاشی‌ها را بررسی و فهرست می‌کنند و آنها را در جعبه‌های چوبی نگهداری می‌کنند تا بازدیدکنندگان بتوانند آنها را مشاهده کنند یا خریداری کنند.

استرالیا – نقاشی‌های نقطه بومی

طرح‌های نقطه‌ای بومی‌ها از بسیاری از جوامع بومی مخصوصاً در مناطقی مانند پاپوآ نیو گینه و استرالیا شناخته شده‌اند. این طرح‌ها، بیش از تصادفی بودن، پر از نمادهایی هستند که داستان‌های بصری مختلف را روایت می‌کنند. نقاشی نقطه‌ای، یک هنر باستانی است که هزاران سال پیش از امروز وجود داشته و اما در دهه 1970 در پاپوآ نیو گینه، به ویژه در منطقه آلیس اسپرینگز، به اوج شکوفایی خود رسید. در این منطقه، هنرمندان بومی از آن به عنوان یک زبان مخفی استفاده می‌کردند.

سایر جوامع بومی نیز این هنر را پذیرفتند و امروزه قوانین سختگیرانه‌ای در مورد اینکه کدام تکنیک‌ها، نمادها و داستان‌ها به کدام قبیله تعلق دارند، رعایت می‌شود. همچنین، از مسافران و علاقمندان به صنایع دستی خواسته می‌شود که تنها آثار معتبر و اخلاقی را خریداری کنند که دارای مهر رسمی کد هنر بومی معتبر باشند.

هند – گلدوزی و منسوجات

پارک ملی Ranthambore در هند به عنوان پناهگاهی برای ببرهای بنگال معروف است، و در حالی که برخی از مردم محلی به شکار غیرقانونی این حیوانات متوسل شده‌اند، برخی دیگر کسب و کارهای اخلاقی و پایدارتری را پیش می‌برند. زنان محلی هندی از طریق تعاونی‌های صنایع دستی دونک و دستکار، مهارت‌های صنایع دستی را به طرفداران صنایع دستی آموزش می‌دهند تا اعضای آن بتوانند با تولید گلدوزی، لباس و هدایا درآمدی حلال داشته باشند و به شکار غیرقانونی ببرها وابسته نباشند. این تعاونی‌ها با حمایت بنیاد گرند سیرکل، از این ببرها برای جذب مسافران استفاده می‌کنند و در عین حال این مسافران را به خریداران و طرفداران صنایع دستی خود تبدیل می‌کنند.

هند به‌طور عمده به خاطر تولید نساجی‌ها شناخته می‌شود، به‌ویژه تولید شال‌های پاشمینه از پشم بزهای کشمیر (منطقه شمال هند). این شال‌ها بسیار نرم هستند و می‌توانند شما را در هوای سرد گرم نگه دارند. آن‌ها در طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند و می‌توانند به‌عنوان روسری دور گردن یا زینتی برای دست و بازو استفاده شوند. در گذشته، این نوع لباس‌ها معمولاً با استفاده از حق‌الزحمه بافته می‌شدند و بنابراین فقط پادشاهان و ملکه‌ها از آن‌ها استفاده می‌کردند. امروزه، زنان هندی این شال‌ها را به‌عنوان نماد زیبایی و ظرافت می‌پذیرند و آن‌ها را به‌عنوان یک قطعه مهم از لباس خود می‌پوشانند.

لائوس – بافندگی سنتی

در حالی که مردان روستای فقیر لائوسی تین کیو به کشاورزی مشغولند یا به دنبال فرصت‌های شغلی در شهر هستند، زنان این روستا پارچه‌هایی بافته رنگارنگ و افسانه‌ای می‌سازند. این فعالیت از راه برای برقراری ارتباط با همسایگان آنها شروع شده است. امروزه، این خانم‌های زحمت‌کش می‌توانند با فروش پارچه‌های خود، ماهانه درآمدی بین ۷۰ تا ۸۰ دلار کسب کنند، همچنین مهارت‌های خود را بهبود بخشند و میراث فرهنگی مهمی را حفظ کنند.

کنیا و تانزانیا – مهره کاری ماسایی

یقه‌های ماسایی می‌توانند به شکل و اندازه‌های مختلفی باشند، از جمله اندازه یک بشقاب غذا، و با مهره‌های رنگارنگ در طرح‌های پیچیده زینت‌بخشی شده‌اند. اما برای مردم ماسایی، اینها به تنهایی اسباب بازی‌های زیبا نیستند. آنها داستان‌های زندگی شخصی را تعریف می‌کنند، روستاها را تصویر می‌کنند، وضعیت تاهل و اجتماعی را نشان می‌دهند و فرهنگ را به تصویر می‌کشند. مسافران و طرفداران صنایع دستی این کشور می‌توانند هنگامی که یک روز از زندگی را در روستای محلی مانند Mto Wa Mbu تجربه می‌کنند، مستقیماً این صنایع دستی را از هنرمندان خریداری کنند.

تونس و مراکش – قالی‌های دستبافت

تونس با قالی‌های بربری و قالی‌های شرقی‌اش که از نوع مرگوم است که کاملاً دستبافت است، شهرت دارد و این قالی بافی در منطقه قیروان بسیار معروف است. این نوع قالی‌های دستبافت به دوران پارینه سنگی برمی‌گردد و معمولاً با استفاده از الیاف طبیعی ساخته می‌شوند تا نه تنها فرش، بلکه شنل و پارچه‌های دیگر را نیز بسازند. بنابراین، وقتی نوبت به خرید خانه می‌رسد، برای خرید فرش، یکی از بهترین تصمیماتی است که می‌توانید در زمانی که در تونس هستید بگیرید. این فرش‌ها نه تنها کیفیت بالایی دارند، بلکه بسیار راحت و بسیار زیبا هستند. شما مهمانان خود را با این فرش‌های بی‌نظیر بربری که با ترکیبی از سبک سنتی و مدرن ساخته شده‌اند، شگفت‌زده خواهید کرد.

همچنین، مراکش یکی از کشورهای اصلی صادرکننده فرش دستباف به خارج از کشور است. قبایل بربر در کوه‌های اطلس دانش استثنایی در بافندگی و تجارت پشم را از مادر به دختر منتقل کرده‌اند. فرش‌های بربر و فرش‌های مراکشی که در عربی به نام «ضرابیا» شناخته می‌شوند، عناصر اصلی میراث فرهنگی هستند. مردان و زنان در مراکش با هم کار می‌کنند؛ زنان فرش می‌بافند و مدل‌سازی می‌کنند در حالی که مردان آن را در «سوک» می‌فروشند و طرفداران صنایع دستی این کشور، خریداران آن هستند.

ژاپن – صنایع چوبی هاکون

هاکونه یوسگی زایکو یک نوع چوب‌کاری است که با به هم پیوستن قطعات چوب، الگوهای پیچیده‌ای ایجاد می‌کند. در این نوع چوب‌کاری، رنگ‌های قرمز، سفید، زرد، سیاه و سبز از طریق جوهر ایجاد نمی‌شوند، بلکه از سایه‌های طبیعی چوب استفاده می‌شود. امروزه، هاکونه یوسگی زایکو در سراسر ژاپن محبوب است، اما تنها حدود ۵۰ صنعتگر آن را تولید می‌کنند و همه آنها در منطقه هاکونه/اوداوارا واقع شده‌اند. مسافران و علاقمندان به صنایع دستی می‌توانند به کارگاه هاماماتسویا مراجعه کنند تا صاحب نسل چهارم این صنعت را ملاقات کنند و فرآیند تولید این نوع چوب‌کاری پیچیده را مشاهده کنند.

ترکیه – قالی بافی

قالی‌بافی در آناتولی با ورود قبایل ترک از آسیای مرکزی آغاز شد و تا قرن دوازدهم به یک هنر برجسته تبدیل شد. در آن زمان، همانند امروز، بیشتر قالی‌بافان زنان بودند که به صورت ناشناس در کارگاه‌های خانگی فعالیت می‌کردند. این فرآیند به شدت پرزحمت است و قیمت‌ها بر اساس پیچیدگی طراحی، کیفیت مواد و تعداد گره‌ها در هر سانتی‌متر مربع تعیین می‌شود. ترکیه همچنین به دلیل حوله‌های خود که اکسسوری‌های معروفی بودند که زنان در دوران امپراتوری عثمانی استفاده می‌کردند، مشهور است. حوله‌ها در محیط‌های مختلف از جمله حمام، ساحل، کلاس‌های یوگا و باشگاه‌ها استفاده می‌شوند.

این حوله‌ها نام‌های مختلفی دارند که رایج‌ترین آنها “پشتمال” است. پشتمال نام سنتی حوله بافته‌ای است که در ابتدا برای پوشش بدن در حمام‌های ترکیه استفاده می‌شد. پشتمال‌ها دارای یک سابقه تاریخی نزدیک به ۶۰۰ سال هستند و منشا آنها در آناتولی ترکیه قرار دارد. حوله‌های مشابهی در مناطق مختلف جهان وجود دارد که به نام‌های مختلفی شناخته می‌شوند: در آسیا به آنها “سارونگ”، “کیکوی” یا “کانگا”، در شرق آفریقا به حوله “شوکا” و در منطقه مدیترانه به آن “فوتا” گفته می‌شود.

صنایع دستی ایران

هنر و معماری ایران بازتاب یک سنت فرهنگی ۵۰۰۰ ساله دارای پیشرفت چشمگیر در طول تاریخ است. هنرمندان متعددی در این مدت، وسایل زیبایی تولید کرده‌اند که در سراسر جهان شناخته شده‌اند. از معروف‌ترین صنایع دستی ایران می‌توان به فرش ایرانی، مینا کاری، مینیاتور، خاتم کاری و قلم زنی اشاره کرد. ایران دارای صنایع دستی باستانی زیادی است که گستردگی و پراکندگی این شاخه‌ها را می‌توان به چند زیرمجموعه تقسیم کرد. این نشان می‌دهد که تنوع و شکوفایی سطح هنرهای سنتی ایران و ریشه آن در تاریخ غنی این سرزمین است. طرفداران صنایع دستی ایران افراد بسیاری از سراسر جهان هستند که با حمایت و خرید این صنایع دستی، علاقه خود را به این هنرهای فرهنگی ثابت می‌کنند.

پرو – چینچرو بافی

چینچرو در بالای دره مقدس، در قرن شانزدهم، املاک امپراتور اینکاها و همچنین مکانی برای استراحت در جاده سلطنتی اینکاها بود. امروزه، این روستای کوچک به صنعت بافندگی معروف است. این کسب و کار به طور کامل توسط زنان محلی اداره می‌شود که برای تولید رنگ‌های خود از گیاهان و در برخی موارد از حشرات استفاده می‌کنند. مسافران می‌توانند با بافندگان درباره زندگی روستایی گفت‌وگو کنند و روند طراحی و خلق این لباس‌های پرجنب‌وجوش را مشاهده کنند.

ایتالیا – شیشه گری دستی یا دمنده شیشه – مورانو

هنر دمیدن شیشه که به آن شیشه‌گری دستی یا هنر فوتی یا هنر دمیدن هم معروف است، از جمله صنایع دستی برجسته جهان است. جزیره مورانو در شمال ونیز، یکی از بهترین مکان‌های جهان برای آشنایی با این هنر و دیدن دست‌سازه‌های زیباست. این هنر که از قرن هشتم آغاز شده و در طول زمان تغییراتی کرده است (شکل اولیه آن در خاورمیانه در حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد شکل گرفت)، همچنان یکی از صنایع دستی پرطرفدار و پررونق است.

چین – چاقو سازی تبت

یکی دیگر از صنایع دستی برجسته و معروف جهان، هنر چاقوسازی است. مانند بسیاری از صنعتگران در سراسر جهان، در قرن بیستم، سازندگان چاقوهای تبتی نیز تلاش کردند تا صنعت و تجارت خود را حفظ کنند. با این حال، با حمایت دولت چین و استمرار هنرمندان، چاقوسازان تبتی به این کار ادامه دادند و با پیروی از آموزه‌های نیاکان خود، محصولات متنوعی تولید کردند. معمولاً مس برای تیغه چاقو استفاده می‌شود، در حالی که برای دسته و تزئینات آن از شاخه‌های گاو نر و بز کوهی، همراه با چوب و فلز استفاده می‌شود. غلاف‌ها نه تنها چاقو را محافظت می‌کنند، بلکه به هنرمندان فرصت می‌دهند تا شکوه کار خود را به نمایش بگذارند.

مراکش – دباغی های چرم – فس

دباغی‌های چرمی مراکش نمونه‌ای برجسته از هنر و صنایع دستی جهانی هستند که از قرن یازدهم تاکنون تغییری نکرده‌اند. این صنعت یک ارثیه بی‌نظیر است که نشان می‌دهد چگونه می‌توان هنرهای گذشته را در دنیای مدرن حفظ کرد. در میان ساختمان‌های کم‌ارتفاع شهر فاس مراکش، حضور در محوطه معروف‌ترین کارخانه چرم‌سازی این شهر، چوآرا، تجربه‌ای بی‌نظیر است. ظروف سنگی بزرگی که در این میدان قرار دارند، همچون یک نمایشگاه غول‌پیکر، پر از مایعات رنگارنگ هستند و زیبایی و معماری خاص خود را به نمایش می‌گذارند که هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند.

اسپانیا – ساخت گیتار فلامنکو – مادرید

صنایع دستی مرتبط با سازهای موسیقی بسیار مهم است، و یکی از صنایع برجسته در این زمینه ساخت گیتار فلامنکو است. زیبایی این ساز نه تنها از صدایی که از سیم‌ها و بدنه یک گیتار فلامنکو به گوش می‌رسد، بلکه از هنرمندی نیز برخوردار است که روح خود را در این اثر هنری نهاده و با انگشتان خود به خلق زیبایی‌ها می‌پردازد. گیتار فلامنکو که به طور سنتی از چوب رز، چنار، سرو و صنوبر ساخته می‌شود، نتیجه‌ای است از قرن‌ها تجربه که از استفاده از چوب مناسب و صیقل دادن تخته‌ها شروع می‌شود تا خم کردن دنده‌های بدنه داخلی. بازدید از یکی از بسیاری از کارگاه‌های ساخت گیتار در مادرید، اسپانیا، راه بسیار خوبی برای دیدن سازندگان در حال کار است و از نزدیک با فرایند ساخت این ساز فوق‌العاده آشنا می‌شوید.

نیوزلند – سنگ تراشی و کار بروی یشم– هوکیتیکا

یکی دیگر از هنرها و صنایع برجسته دنیا، هنر کار بروی سنگ زیبای یشم است. مدت‌ها قبل از ورود اروپایی‌ها، مائوری‌های بومی در بستر رودخانه‌های جزیره جنوبی نیوزلند برای یافتن یشم (که در مائوری‌ها به نام پونامو معروف است)، به جستجو می‌پرداختند. با کنده‌کاری پیچیده و خاص سنگ به اشکال تزئینی، گنجینه‌هایی ماندگار را خلق کردند که از طریق نسل‌ها منتقل شدند و هر کدام معنای خاص خود را داشتند و دارای ارزش فرهنگی بالایی بودند.